De bevrijding van Drenthe, nu 75 jaar geleden, werd al tien maanden eerder al ingezet. Vanaf 6 juni 1944, ook wel bekend als D-Day, rukken de geallieerde legers vanuit Normandië op om Europa te bevrijden. Na ruim drie maanden trekken de Amerikanen de provincie Limburg binnen. Maar het Nederland van boven de grote rivieren, en dus ook Drenthe, moet nog wachten tot de lente van 1945.

Na het mislukken van operatie Market Garden in september 1944 besluiten de geallieerden om eerst oostwaarts aan te vallen, richting de Rijn en het Duitse binnenland. Het noordelijk deel van Nederland zal vervolgens vanuit het Oosten worden bevrijd. Op 5 april 1945 is het dan zover. Dan staat de Canadese tankbrigade 'The Lake Superior Regiment', aangekomen vanuit Duitsland, voor de vernielde Bentheimerbrug in Coevorden. In het Emmer museum Ergens in Nederland ligt een merkwaardige herinnering aan de bevrijding van Coevorden.

Kruipend naar de overkant

Museumdirecteur Erik Zwiggelaar neemt een papiertje uit een vitrine. "Een heel bijzonder stukje papier is dit, een handgeschreven documentje, van majoor Calqhoun, de bevrijder van Coevorden. Stel je voor. 5 april 1945. De Canadezen liggen voor Coevorden. Alle bruggen zijn opgeblazen. De Coevordenaren zien hun bevrijders op een paar honderd meter van zich af zitten. Dat is balen, want ze komen niet verder", vertelt Zwiggelaar.

Hij vervolgt: "Maar ze zijn niet voor één gat te vangen. Een aantal Coevordenaren kruipt over een kapotte brug naar de overkant. De inwoners vertellen hen dat de Duitsers allemaal weg zijn en dat de bevrijders hartelijk welkom zijn om in de stad feest te komen vieren."

Een van de zeven

Majoor Calqhoun vindt dat wat te kort door de bocht. "Eerst het werk en dan het meisje, zeg maar", lacht Zwiggelaar. "En dat werk is voor zijn pantserdivisie bruggen bouwen, zodat de eenheid verder noordwaarts kan."

Het groepje uit Coevorden krijgt van Calghoun een briefje mee, waarop staat dat ze toestemming hebben om de Canadese wachtposten te passeren terug naar huis. 'Permit to cross into town, with seven persons'. "Ondertekend door de majoor zelf. Gedateerd 5 maart 1945, een maand te vroeg, maar dat is een detail. Die man had het druk moet je maar denken... Dit briefje was van de heer Bekman, hij was een van de zeven die de kapotte brug over klommen."

Laatste plaats

In de nacht van 5 op 6 april trekt de pantserdivisie van Calqhoun via een vers gebouwde Baileybrug Coevorden binnen. Met de bevrijding van de rest van Drenthe wil het daarna even niet zo vlotten, de overgebleven Duitsers hebben zich gehergroepeerd en bieden de geallieerden stevig verzet. Maar acht dagen later, op 14 april 1945, kan uiteindelijk overal in de provincie de vlag uit: heel Drenthe is bevrijd.

Luister morgenmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur naar Radio Drenthe voor het hele gesprek in ons geschiedenisprogramma Drenthe Toen. Het radioprogramma zendt een serie van zeven reportages uit over de bevrijdingsitems uit de collectie van het Museum Ergens in Nederland. Na afloop is de uitzending nog te beluisteren via Radio Gemist.