Er is nieuw beeld opgedoken van de wereldberoemde Westerborkfilm uit 1944 over het dagelijks leven in het gelijknamige Drentse doorgangskamp.
Het gaat om een kort fragment dat nog niet bekend was. Ook is oud materiaal opnieuw onderzocht en, zoals het NIOD zegt, "herontdekt".
In vergelijking met de reeds bekende beelden is het nieuw gevonden materiaal veel gedetailleerder en daardoor indringender", aldus het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Volgens het NIOD heeft intensief onderzoek vooral veel oorspronkelijk materiaal, van hogere kwaliteit, opgeleverd. "Met name van een aantal sleutelscènes - waaronder de zeldzame en meest bekende scène van de film: het instappen en vertrek van de deportatietrein van 19 mei 1944. Hieruit kan ook worden afgeleid wat de volgorde van draaien is geweest."
Iconisch beeld
De Westerborkfilm is gefilmd door de Joodse filmmaker en gevangene Rudolf Breslauer, in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker. Breslauer kreeg als maker veel vrijheid, waardoor zijn perspectief op het dagelijks leven in het kamp zichtbaar is in de filmbeelden. Hij legde in het voorjaar van 1944 unieke beelden vast, onder meer van deportaties van zevenhonderd personen naar Auschwitz en 238 naar Bergen-Belsen. Het fragment waarin een Sinti-meisje, Settela Steinbach, naar de camera kijkt vanuit een goederenwagon is een iconisch beeld geworden voor de transporten naar vernietigingskampen.
De meeste beelden tonen het dagelijks leven in het kamp, waarin ogenschijnlijk gezonde mannen en vrouwen 'gewoon' werken in ateliers en op het land. Ook bevat de film scènes in het ziekenhuis, van cabaret en van een kerkdienst. De Westerborkfilm werd nooit voltooid. In september 1944 werden Breslauer en zijn gezin via Theresienstadt naar Auschwitz gedeporteerd.
Zoektocht
De zoektocht naar de zogenoemde camera-originele beelden werd begonnen nadat de film was opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Dat schept een verplichting om kennis over de film te maximaliseren, stelt het instituut. Het NIOD heeft het initiatief genomen voor de zoektocht naar de camera-originele beelden. De zoektocht is uitgevoerd door beeldonderzoeker Gerard Nijssen.
