Op maandag 22 maart 1910 was het precies 65 jaar geleden dat de Purit-fabriek in Klazienaveen werd gebombardeerd.
Onder de fabrieksarbeiders vielen acht dodelijke slachtoffers en waren vijf gewonden te betreuren. Ter nagedachtenis is een monument onthuld op initiatief van Het Comité Monument slachtoffers bombardement Purit 1945.
De gedenksteen heeft een plek gekregen tegenover de Norit fabrieken, voorheen de Purit. De gedenksteen is 180 cm hoog. Op de steen zit een ets met een beeld van de aan- en afvoer van turf in de fabriek. Daaronder staat de tekst 'ter herinnering aan' met de namen van de de slachtoffers. Het monument kost 15.000 euro en is tot stand gekomen met steun van de gemeente Emmen, de directie van de Norit, Overlegpartner Klazienaveen en andere organisaties.
Offensief
Op 24 maart 1945 werd een offensief geopend richting Noord-Nederland en de Noordduitse Laagvlakte. Hieraan voorafgaand werden zware bombardementen uit gevoerd op allerlei doelen in het te bevrijden gebied. Het is historisch gezien niet geheel duidelijk waarom de geallieerden tijdens hun opmars besloten de fabriek te bombarderen. Vermoedelijk waren ze bang dat de Duitsers de voorraad cokes mee zouden nemen, als brandstof voor auto's. In ieder geval lijkt het geen ongeluk, want in de dagen voor het bombardement werden er luchtverkenningen boven de fabriek uitgevoerd. Toen het bombardement op vrijdagmiddag 23 maart 1945 om half twee begon, bleef de klok in de machinekamer op dat tijdstip stilstaan.
Vijftig bommen
Er kwamen minstens vijftig bommen en tal van andere projectielen uit de hemel naar beneden en toch werden de vitale gedeelten van de fabriek gespaard. Wel braken fosforbranden uit. Zes mensen werden direct gedood, waarvan één pas na vijf dagen werd gevonden. Twee mannen overleden later alsnog aan de verwondingen. Een schip met turf werd ook door bommen tot zinken gebracht en zeven andere schepen werden beschadigd. Verder werd hotel Wieringa vernield.
Purit
De Purit-fabriek is in 1919 opgericht door Hermannus Oving, die toen de leiding had over de Maatschappij Klazienaveen, een verveningsmaatschappij. De fabriek kwam echter in conflict met de NV Algemeene Norit Maatschappij, waarbij beschuldigingen omtrent prijsdumping en bedrijfsspionage vielen. Er volgden onderhandelingen die leidden tot een volledige overname in 1924 van Purit door Norit. De fabriek bestaat nog steeds en in 2003 werd zelfs een nieuwe fabriek naast de bestaande gebouwd. Zij produceert vanuit actieve kool onder meer de Norit-pil tegen maag- en darmklachten.
