Er komt een expositie in Herinneringscentrum Kamp Westerbork en op het kampterrein over de Westerborkfilm van kampgevangene Rudolf Breslauer. Hij maakte in 1944 in opdracht van kampcommandant Albert Gemmeker beelden van het doorgangskamp, waaronder iconische scenes van inkomend en uitgaand transport.
De film bevat de enige uit de oorlog zelf stammende beelden van een nazi-doorgangskamp voor Joden, Sinti en Roma. In het Herinneringscentrum wordt de context van de film verteld. Op het kampterrein zijn filmscènes te zien op de locatie waar Breslauer in 1944 met zijn filmcamera stond.
Terug in de tijd
Op het voormalig kampterrein kunnen bezoekers vanaf 19 mei op grote schermen verschillende filmfragmenten zien, op de plek waar ze 77 jaar geleden zijn opgenomen. Het gaat om zeven scènes, die verschillende aspecten van het dagelijks leven in het kamp tonen: een uitgaand transport, een inkomend transport, de registratie en een cabaretvoorstelling, werken aan de kas in de tuin van de kampcommandant, ochtendgymnastiek, werken in de speelgoedmakerij en werken in de vliegtuigsloperij.
De tentoonstelling in het Herinneringscentrum voorziet de film van uitgebreide context en informatie. Er zijn originele objecten te zien, die met de eerder genoemde zeven fragmenten te maken hebben en daarnaast vertellen voormalige gevangenen, die in de Westerborkfilm te zien zijn, in korte luisterfragmenten over hun tijd in het kamp.
Onduidelijk waarom de film is gemaakt
Waaróm de Westerborkfilm is gemaakt - op het moment dat de oorlogskansen voor de Duitsers duidelijk waren gekeerd - is nog steeds niet helemaal duidelijk. Kampcommandant Gemmeker verklaarde tijdens zijn proces in 1948 dat hij het kamp in al zijn facetten wilde vastleggen 'voor later'.
Bekend is wanneer de opnames plaatsvonden: tussen 5 maart en 19 mei 1944. Toen werden ze opeens gestopt en de film is daarna nooit afgemonteerd. Het ruwe materiaal bevat beeld dat zeer waarschijnlijk door de nazi-autoriteiten zou zijn afgekeurd voor eindmontage. Dat maakt de film tot een zeer zeldzame waarneming van het dagelijks leven in een nazi-doorgangskamp.
Vermoord
Rudolf Breslauer werd op 4 september 1944 met zijn gezin gedeporteerd naar Theresienstadt en werd een maand later naar Auschwitz gebracht. Hij werd op 28 februari 1945 vermoord op een onbekende locatie. Zijn vrouw en twee zonen werden vergast in Auschwitz; zijn dochter Ursula overleefde de oorlog.
De tentoonstelling wordt geopend in het Herinneringscentrum kan alleen doorgaan als musea in Nederland tegen die tijd de deuren weer mogen openen.
