Het landelijke Netwerk Oorlogsbronnen heeft een nieuwe website gelanceerd. Op de site kun je thematisch zoeken naar informatie over de Tweede Wereldoorlog tot op lokaal en regionaal niveau. Ook Drentse instellingen zoals Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Drents Archief werken mee en delen hun databases.
Nog steeds zitten veel mensen met vragen over de Tweede Wereldoorlog. Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Drents Archief merken dat volop. "Ik zou niet willen zeggen 'actueler dan ooit', maar het is wel zo dat we iedere dag nog vragen krijgen van mensen die op zoek zijn naar bronnen over de Tweede Wereldoorlog", vertelt Ferry Sieders van het Drents Archief.
Vaak weten mensen niet waar ze moeten beginnen met zoeken en bij wie ze met hun vraag terecht kunnen. Onlangs zocht RTV Drenthe uit hoe het kan dat die zoektocht zo moeilijk gaat. Eén van de belangrijkste conclusies: de informatie is er wel, maar ligt verspreid over Nederland.
Oorlogsbronnen worden gebundeld
Met de nieuwe site van Netwerk Oorlogsbronnen worden bronnen op een innovatieve manier, met behulp van computeralgoritmes, bij elkaar gevoegd. "Er zijn steeds minder mensen die geleefd hebben in de Tweede Wereldoorlog en die daar nog over kunnen vertellen", vertelt Tessa Free van Netwerk Oorlogsbronnen. "Als nieuwe generaties zich willen verdiepen in de oorlog en bepaalde gebeurtenissen willen reconstrueren dan kunnen ze dat niet meer vragen aan ooggetuigen. Daarom is het erg belangrijk dat deze bronnen op deze manier vindbaar en te gebruiken zijn. Zeker omdat nieuwe generaties ook erg digitaal georiënteerd zijn."
De nieuwe site werkt als een soort inhoudsopgave waarin je als zoekende kan zien wie over welke informatie beschikt. Informatie die daarin openbaar staat, kan meteen worden gebruikt. Op die manier kun je door middel van één zoekmachine in verschillende oorlogsarchieven tegelijk zoeken. Bovendien zijn er een aantal artikelen uitgewerkt die context kunnen geven bij een belangrijk onderwerp.
Het Drents Archief is blij met de nieuwe zoekmachine. "Wij hebben ook beeld, geluid en onze eigen papieren archieven. Je kunt bij ons beginnen om een breder onderwerp te onderzoeken, maar dan moet je iedere instantie apart bij langsgaan. Als je nu begint bij Netwerk Oorlogsbronnen kom je voor bepaalde informatie ook wel bij ons uit, maar dan heb je in elk geval een centraal punt waar je kunt starten", legt Sieders uit.
Nog meer vragen verwacht bij het herinneringscentrum
De collectie 'Naam en Gezicht' van Herinneringscentrum Kamp Westerbork is al toegevoegd aan het Netwerk Oorlogsbronnen. Volgens conservator Guido Abuys is het Herinneringscentrum verder nog druk bezig om de specifieke collectie-informatie zoals foto's, briefkaarten en informatie uit de verschillende periodes van het kamp klaar te maken. Toch verwacht Abuys al wel snel het effect van de nieuwe, landelijke website te kunnen zien.
"Het gaat om de zichtbaarheid. We zijn een belangrijke partij. Mensen zullen ons direct benaderen of via zijwegen zoals de site van Netwerk Oorlogsbronnen bij ons terechtkomen. Maar we hebben niks online staan, dus het zal eerder tot meer specifiekere vragen leiden dan minder. Ook omdat die ene vraag vaak leidt tot meer vragen."
Niet bedoeld voor onderzoekers
Onderzoekers zelf zullen volgens Abuys niet veel gebruik gaan maken van de website. "Zij weten vaak al waar ze hun informatie vandaan kunnen halen. Als instelling hebben wij ook kortere lijntjes met bijvoorbeeld een NIOD. Ik kan met één telefoontje aan een antwoord komen. Tot voor kort kon ik dat ook bij het Rode Kruis. Deze site is echt bedoeld voor het bredere publiek. Voor een tweede- en derde generatie nabestaanden die zo een naam kunnen invullen in de zoekmachine."
Onlangs uitten holocaustonderzoekers kritiek op de AVG en de strenge naleving van instanties. Ondanks dat het Netwerk Oorlogsbronnen veel informatie over overleden personen naast elkaar heeft gelegd en databases heeft onderzocht, kan het niet ook helemaal compleet zijn. "De website oorlogsbronnen.nl maakt de bronnen die beschikbaar zijn vindbaar. Het Netwerk Oorlogsbronnen is daarin wel afhankelijk van wat de deelnemers aan ons beschikbaar stellen. Die partijen zitten er vaak mee dat je bronnen wel op een bepaalde manier moet kunnen ontsluiten. En met juridische bezwaren, zoals de AVG."
Ook het trefwoord waarop je zoekt kan volgens Sieders nog veel uitmaken. "Het betekent niet dat als je geen 'treffer' hebt dat de informatie er dan niet is. Het kan op een andere manier zijn omschreven of door instanties nog niet zijn omschreven. Hoe meer informatie wij straks hebben omschreven, hoe meer er straks ook te vinden is in deze zoekmachine." Free: "Je kunt een heleboel vinden, bijna 12 miljoen bronnen. Maar dat betekent niet dat dat alles is."
In onderstaande reportage van verslaggever Josien Feitsma vertellen Ferry Sieders van het Drents Archief en Tessa Free van Netwerk Oorlogsbronnen over de nieuwe site en waarom die zo handig kan zijn.
Lees ook: Achterstanden bij Herinneringscentrum door verdubbeling onderzoeksvragen
