Zes oude treinwagons gaan de verdwenen spoorlijn naar voormalig kamp Westerbork markeren. Dat plan maakte het Herinneringscentrum Kamp Westerbork in november 2017 bekend.
Het hele spoortraject moet weer zichtbaar worden; vijf kilometer lang. Blikvanger moet een personenwagon worden waarmee Joden in de Tweede Wereldoorlog naar de vernietigingskampen zijn vervoerd.
Lees ook: Archeologen brengen spoortracé voormalig Kamp Westerbork in kaart
Blikvanger naar buiten
"De personenwagon gaat straks uit de nieuwbouw van het herinneringscentrum naar buiten steken in een soort grote vitrine. Die is vanaf de doorgaande weg te zien, want het is het symbool van de deportaties van Joden, Sinti en Roma door de nazi's in de Tweede Wereldoorlog", zegt directeur Dirk Mulder van het herinneringscentrum.
Hij heeft lopen wikken en wegen: zetten we het unieke personenrijtuig buiten neer, wat neerkomt op een intensieve restauratie en daarna langdurig onderhoud of conserveren we de trein en zetten we hem binnen? Mulder koos voor het laatste.
Bekijk hier de reportage die RTV Drenthe maakte toen de personenwagon in Nederland aan kwam.
Originele toestand
Mulder: "Zo kunnen we het rijtuig laten in de originele toestand zonder steeds onderhoud te plegen. Bovendien kunnen we binnen beter iets met bijvoorbeeld het filmmateriaal dat we op of in het rijtuig willen laten zien."
Lang is gedacht dat de nazi's in de Tweede Wereldoorlog Joden, Sinti en Roma van Kamp Westerbork met goederenwagons naar de vernietigingskampen stuurden. Dat kwam door deze unieke film gemaakt in het kamp. Maar zestig procent van de transporten gebeurde met personenrijtuigen. Het herinneringscentrum vond in Duitsland dit personenrijtuig terug. Het moet dé blikvanger worden van de nieuwbouw.
Hele oude spoorlijn zichtbaar
Mulder wil de markering met rechtopstaande spoorbielzen, die nu al deels langs de voormalige spoorlijn staan, door trekken langs bijna de gehele lijn van het herinneringscentrum naar het voormalige station in Hooghalen. Zo ontstaat een wandelpad van Hooghalen naar het voormalige kampterrein.
Bij de aansluiting van de kampspoorlijn op de spoorlijn Assen - Hoogeveen wil Mulder graag een goederenwagon plaatsen: "Het is het begin of - zo je wil - het einde van het Drentse traject naar het vernietigingskamp Auschwitz. Dat moet vanuit de huidige treinverbinding en autoweg te zien zijn."
Uitbreiding
Het herinneringscentrum wordt tot 2020 uitgebreid met nieuwbouw om ook in de toekomst het verhaal van de Jodenvervolging te kunnen blijven vertellen. In de buurt van de parkeerplaats of halverwege het centrum en het kampterrein komt ook een wagon. Mulder wil met de treinen en de spoorbielzen de hele lijn markeren, omdat het zo'n symbool is voor de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog.
Op het voormalige kampterrein zijn al twee goederenwagons neergezet. Daaruit klinken de namen uit van de 102.000 Joden, Sinti en Roma die zijn afgevoerd naar de vernietigingskampen.
Deportatiewagon on tour
"Een van de goederenwagons gaan we niet klassiek restaureren, maar daarmee gaan studenten van de Hanzehogeschool aan de slag en op tournee. Dat kan zijn binnen Nederland, maar langs ook de treinroute naar Auschwitz. Op die manier kunnen ze de geschiedenis levend houden en tegelijk verbinden tussen studenten uit Nederland, Duitsland en Polen", aldus Mulder, die met dit treinenproject en de nieuwbouw van het herinneringscentrum zijn finale werk voor zijn pensionering wil neerzetten.
