Opnieuw leidt de gerestaureerde Westerborkfilm tot nieuwe identificaties. Het gaat om drie personen die dankzij het gerestaureerde en gedeeltelijke kleurenbeeld herkend kunnen worden. Onderzoekers noemen het 78 jaar na dato 'bijzonder' dat het kan.
"Het gaat om moeders, vaders, zonen, dochters, ooms, tantes, neefjes en nichtjes. Voor veel mensen zijn deze beelden het enige bewijs dat ze hebben bestaan", vertelt directeur Bertien Minco van Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
De identificaties zijn gedaan van een stel: Eduard Braunberger en Geertruida Fransman. Ook is de identiteit van diamantair Elias Spitz vastgesteld. Alle drie staan ze op beeld, wachtend op de trein voor transport. Alle drie zijn ze niet meer in leven.
De Westerborkfilm is gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog en heeft unieke beelden van Kamp Westerbork. De film werd in 1944 gemaakt door kampgevangene Rudolf Breslauer in opdracht van Kampcommandant Albert Konrad Gemmeker. In de film zijn onder andere mensen te zien die op transport stappen zoals het bekende 'meisje tussen de treindeuren'. Ook de kampcommandant zelf is herkenbaar in de film.
Settela Steinbach is het 'Meisje tussen de treindeuren' (Foto: Rudolf Breslauer)
Zoektocht
In de jaren negentig begonnen onderzoekers voor het eerst met achterhalen van informatie uit de film. Zo is onder andere de datum van transport ontdekt: 19 mei 1944. Maar ook het bekende 'meisje tussen de treindeuren' kreeg na jaren van wereldfaam een naam: Settela Steinbach.
In 2019 startten Koert Broersma en Gerard Rossing een nieuw onderzoek. Dat deden ze aan de hand van gerestaureerd zwart-wit beeld door Centrum Beeld en Geluid en kleurenbeeld dat door The Media Brothers werd gemaakt aan de hand van het origineel. Dertien mensen werden herkend waaronder Marcus Degen die zichzelf als jongetje terug kon zien in de film en voor het eerst bewegend beeld van zijn ouder zag.
Wereldnieuws
De unieke gebeurtenis ging de wereld over. De New York Times bracht er een special over uit, maar ook The Daily Mail en het Braziliaanse Globo TV berichtte erover. Degen geeft nog steeds met enige regelmaat interviews in andere landen. Voor de onderzoekers had alle aandacht een positief gevolg: ze ontvingen meer tips over andere mensen in de film.
Bij beide identificaties hebben ze hulp gekregen. Zo vond amateurhistoricus Koen Hulsbos uit Bilthoven aanwijzingen in de richting van Eduard Braunberger en Geertruida Fransman. "Gegrepen door de film en alle aspecten daaromheen is hij zelf op onderzoek uitgegaan en uiteindelijk met de twee namen tevoorschijn gekomen."
Een trouwfoto die de kinderen van Fransman in hun bezit hebben bevestigde het vermoeden. Maar een foto alleen is voor onderzoekers vaak niet genoeg. "Omdat die erg bedrieglijk kunnen zijn", legt Boersma uit. "Er moet altijd meer zijn, je moet ook feiten hebben zoals getuigenverslagen of geboortedata. Meer gegevens zoals bijvoorbeeld: Zijn die mensen wel op 19 mei 1944 op transport gegaan?
Marcus Degen haalde vorig jaar het wereldnieuws toen hij werd herkend in de Westerborkfilm (Foto:Koert Broersma)
Meer identificaties
Volgens Broersma bestaat de kans dat er nog meer mensen worden geïdentificeerd. "Ja, dat denken we wel. We zijn nog bezig met enkele gevallen die nog niet zover zijn dat we de identiteit kunnen bevestigen. Het zal in veel gevallen niet mogelijk zijn, maar waar we nog mensen kunnen identificeren zullen we dat doen. Het is heel bijzonder dat dit een jaar na de identificatie van Marc Degen doorgaat. Wij verwachten dat de tips de komende jaren nog wel verder zullen gaan."
Lezing
Tot 6 juni is de Westerborkfilm nog te zien bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork in de tentoonstelling 'Gevangen in beelden'. Aankomende zondag presenteren onderzoekers Broersma en Rossing de laatste bevindingen. Bovendien is dan de ontdekker Koen Hulsbos er om zijn verhaal te delen. Ook zullen de nabestaanden van de nieuw herkende personen bij die lezing aanwezig zijn.
Herstelde Westerborkfilm leidt tot nieuwe ontdekkingen
Film Gemmeker: 'Hiermee komt het kampleven akelig dichtbij
Volledig ingekleurde versie van Westerborkfilm online te zien
