Zes vrachtwagens met daarop drie goederenwagons, die mogelijk in de Tweede Wereldoorlog zijn gebruikt voor het vervoeren van Joden, kwamen eind mei 2016 aan in Coevorden. De wagons werden door de 43 Gemechaniseerde Brigade in Havelte vanuit het Duitse Staßfurt, in de buurt van Magdeburg, naar Drenthe gebracht. In een defensiecomplex in Coevorden worden twee wagons gerenoveerd door defensie, waarna ze naar het Herinneringscentrum Kamp Westerbork worden gebracht.

De derde wagon wordt gerestaureerd door studenten van de Hanzehogeschool Groningen, die daarbij worden geholpen door leerlingen uit het mbo.

Bijzondere operatie

"Dit is een bijzondere operatie voor ons", zegt Gertjan Wormmeester van de 43 Gemechaniseerde Brigade. "Normaal vervoeren we legervoertuigen. Dit zijn oude wagons die deels moesten worden gedemonteerd. Anders zouden zij te hoog zijn om te vervoeren. Dit maakte het vooral voor ons 101 Geniebataljon, die de wagons uit elkaar hebben gehaald, een bijzondere opdracht."

'Houtwerk moet worden gerestaureerd'

Directeur Dirk Mulder van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork is aanwezig in Coevorden. Hij ziet dat de wagons er niet meer goed uit zien. "Het houtwerk moet worden gerestaureerd, net als is gebeurd met de twee wagons die al op het kampterrein staan."

Op oude tracé

De bedoeling is dat de wagons niet op het kampterrein komen te staan, maar op de plek waar oorspronkelijk de spoorlijn naar het kamp lag. "Wij willen er een plaatsen ter hoogte van het Herinneringscentrum en een bij Hooghalen, waar de spoorlijn een aftakking had naar het kamp", aldus Mulder.

Of de wagon echt bij de spoorlijn komt te liggen is nog de vraag. Daarvoor is Mulder afhankelijk van de overheden. "Maar de eerste gesprekken hierover zijn positief."

'Grote kans dat wagons werden gebruikt bij deportaties'

Van de wagons uit Staßfurt is niet met honderd procent zekerheid te zeggen of ze zijn gebruikt bij de deportatie van Joden, maar de kans is volgens de directeur van het Herinneringscentrum groot. "Alles wat wilde rollen werd door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gebruikt. Enerzijds voor troepenverplaatsing, anderzijds voor de deportaties van Joden. De individuele geschiedenis van deze wagons kunnen we niet meer nagaan, maar de kans is heel groot dat deze modellen inderdaad zijn gebruikt voor deportaties."

De wagons moeten vooral voor de jongere generatie bezoekers van voormalig Kamp Westerbork de geschiedenis tastbaarder maken.

Lees ook: Eerste goederenwagon uit oorlog aangekomen in Coevorden