Aan het meest pittoreske straatje van Assen, de Kloosterstraat, zat jarenlang het oorlogs- en verzetsmuseum. Op nummer 9.

In de Tweede Wereldoorlog heeft het pand een belangrijke rol gespeeld in het verzet. Vanuit de woning vond op 11 december 1944 een overval plaats op de gevangenis van Assen, waarbij 29 verzetsstrijders werden bevrijd. Later heeft de bewoner van het pand jarenlang de herinnering levend gehouden door er een oorlogsmuseum in te vestigen. In 2006 is het museum opgedoekt, en bij Zoek het uit! kwam de vraag binnen: Wat is er met de spullen van het museum gebeurd?

Herinnering levend houden

De zoektocht naar het antwoord begint bij de toenmalige conservator van het museum, Enno Smith. Hij was ook de bewoner van het pand waar het museum in zat en heeft jarenlang de herinnering aan de verzetsstrijders in Assen levend gehouden.

Op de vraag waar de spullen zijn gebleven toen het museum sloot, is Smith duidelijk: “De wapens zijn naar het Gevangenismuseum in Veenhuizen gegaan, die wilden ze wel hebben voor tentoonstellingen over overvallen op politiebureau’s in de oorlog. Verder hebben wij geen enkele bemoeienis meer met het museum. Veel spullen zijn terug naar de eigenaar, die hadden we in bruikleen. De kleine collectie die we zelf hadden, is gebruikt bij voorlichting op scholen en dergelijke. De collectie zelf is opgesplitst en is weg.”

Museumplannen in Beilen

Een groot deel van de collectie werd overgenomen door de bekende Beiler ondernemer Jaap van Staalduinen. Hij had zelf al een flinke collectie motoren uit de oorlogstijd en was van plan om daar, samen met de spullen uit het oorlogsmuseum, een nieuw museum mee te beginnen in Beilen. Dat is nooit van de grond gekomen, omdat Van Staalduinen overleed kort na de overname van de collectie uit Assen.

Zoon Frans van Staalduinen weet er alles van. Hij heeft nog een poosje geprobeerd om, samen met Enno Smith, het museum in Beilen alsnog van de grond te krijgen. Dat is nooit gelukt. “Een klein deel van de spullen is nog in de familie, dat staat ergens in opslag. In 2014 is ook een aanzienlijk deel naar het Drents Archief gegaan. Voor zover ik weet, staat het daar nu nog in het depot.” Van Staalduinen hoopt dat de spullen ooit nog tentoongesteld gaan worden. “Dat zou mijn vader prachtig gevonden hebben.”

Het Drents Archief

Navraag bij het Drents Archief leert dat de spullen inderdaad in 2014 zijn overgenomen. “We hebben een paar dozen met spullen bij de familie Van Staalduinen weggehaald”, weet Jan de Lange, beheerder van het depot bij het Drents Archief. “Toen het oorlogs- en verzetsmuseum ging sluiten, zijn er ook wel een aantal zaken gewoon verkocht aan liefhebbers”, herinnert hij zich.

De spullen die door het Drents Archief zijn overgenomen, liggen nog in de opslag. “Dat zit bij onze collectie Tweede Wereldoorlog, die wordt nu niet openbaar tentoongesteld.” De Lange hoopt dat dat volgend jaar gebeurt, omdat dan ook 75 jaar bevrijding wordt gevierd.

Museum in Emmen

Een van de genoemde liefhebbers is Erik Zwiggelaar uit Emmen. Hij heeft het Museum Ergens in Nederland opgericht, een oorlogsmuseum in Emmen. "Ik heb destijds flink wat spullen uit de collectie overgenomen ja. Een uniform van een vliegenier bijvoorbeeld, een hoop documenten... Volgens mij was er ook een oude oorlogsradio bij." Zwiggelaar vertelt dat het aanvankelijk de bedoeling was om de gehele collectie over te nemen. "Maar dat is niet gelukt, dat werd me te duur. Uiteindelijk zijn heel veel spullen via via, in bruikleen, alsnog hier bij mij terechtgekomen."

Het antwoord op de vraag waar de spullen uit het Asser oorlogsmuseum zijn gebleven, is dus overal en nergens. De collectie is opgesplitst en door heel Drenthe zijn op verschillende plekken delen van de collectie te zien of ze staan ergens in opslag.