In 2012 is de Asser Historische Vereniging begonnen met het verzamelen van herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, in Assen. Dat levert nu een boek op, met illustraties, foto's, niet eerder gepubliceerde anekdotes en persoonlijke verhalen.
Van de man die als jongen meemaakte dat zijn Joodse buren in oktober 1942 wegliepen en nooit meer terugkwamen, waaronder zijn buurmeisje waar hij altijd mee speelde, en die dat zijn leven lang niet van zich heeft kunnen afzetten. En de Assenaar die als vijfjarige met een niet-ontplofte bom in de achtertuin te maken kreeg. Een tweede brisantbom die bij hen niet was afgegaan, maar de eerste bom, een eindje verderop, in de Eschstraat wel, met zeven slachtoffers tot gevolg.
Klaas en Geesje Zwikker spelen op de hoge bergen zand, die zijn ontstaan bij de gecontroleerde ontploffing van de brisantbom die op 3 januari 1941 in hun tuin aan de Oosterhoutstraat viel. Een andere brisantbom viel in de Eschstraat en ontplofte wél, waarbij zeven mensen omkwamen.
Kruidenier Hilbrands van de Vaart Zuidzijde heeft door het tekort aan benzine een paard voor zijn auto gespannen (foto: Asser Historische Vereniging/collectie J. Molema)
De geallieerden trekken Assen binnen en passeren hier het Kerkplein (foto: Asser Historische Vereniging/collectie J.M. Pieters)
Op eindredacteur Kitty Janssen van de Asser Historische Vereniging maakten alle verhalen evenveel indruk: "En wat me vooral opvalt, is dat het maar zo'n kleine scheidslijn is: overleef je het, of overleef je het niet?" Daarvan staan heel wat voorbeelden in het boek.
"Heel af en toe denk je: dit kan niet kloppen, er zijn ook mensen, die kinderen waren in de oorlog, die niks gemerkt hebben van de treinen die langskwamen met de Joodse mensen erin. Dan is de conclusie 'dan zullen ze wel 's nachts gereden hebben'. Dat was niet zo. Maar ik kan me goed voorstellen dat kinderen lang niet alles opgepikt hebben", aldus Janssen.
Door de jaren heen heeft een schat aan informatie zijn weg gevonden naar de Asser Historische Vereniging. "Nog zoveel jaar later komen er verhalen boven. Er zijn mensen die er vanaf het begin af aan over gepraat hebben, er zijn ook mensen, die hebben nooit wat verteld . We hebben een dagboek van iemand, dat hebben we van zijn zoons gekregen, de man zelf heeft er nooit over gepraat. Pas na zijn dood kregen zijn zoons het te lezen."
'Het horloge van de parachutist' is verkrijgbaar via de boekhandel en de Asser Historische Vereniging. Meer over dit boek in het radioprogramma Drenthe Toen.
