In het kader van het NIOD fotoproject 'De Tweede Wereldoorlog in vijftig foto's' heeft een Drentse werkgroep vijftig opmerkelijke Drentse oorlogsfoto's verzameld.
Tijdens een bijeenkomst in het Drents Archief in Assen zijn hier vijfentwintig foto's uit gekozen die naar het NIOD gestuurd zijn. Uit alle provinciale inzendingen kiest het NIOD honderd foto's die in de Tweede Kamer tentoongesteld zullen worden.
Op deze website lichten we de komende tijd de vijfentwintig foto's uit de Drentse selectie toe.
Zwart op wit
Na de Duitse inval was het gedaan met de persvrijheid. Kranten en radio-omroepen mochten niet langer zelf bepalen welk nieuws zij brachten maar werden verplicht de voorschriften van de bezetter te volgen. In mei 1940 hadden de kranten het Wehrmacht-bericht moeten publiceren, een verklaring waarin ze beloofden loyaal te zijn aan de bezetter.
Voor nieuws van het verzet of van de Nederlandse regering in Londen waren mensen aangewezen op de illegale pers die na snel na de bezetting op gang kwam. In totaal omvatte de illegale pers bijna dertienhonderd verschillende uitgaven die tussen 1940 en 1945 verschenen. Bekende illegale kranten waren Het Parool, Vrij Nederland, Trouw en De Waarheid.
Aan het begin van de oorlog waren er zo'n tweeduizend journalisten werkzaam in ons land. Ongeveer 73 van hen werkten mee aan het schrijven van illegale uitgaven, de meesten in 1944.
In het geheim
De kranten en blaadjes werden in het geheim vervaardigd, sommigen gedrukt maar de meesten gestencild. Het maken, verspreiden en bezitten van illegaal drukwerk was ten strengste verboden. Het was dan ook niet de bedoeling de uitgaven te bewaren, na het lezen werden ze doorgegeven.
Toch hebben de meeste mensen nooit een illegale krant ingezien tijdens de oorlog. Zij bleven de reguliere dagbladen lezen. Daarin stonden belangrijke berichten over de distributie. Kritische berichtgeving was er niet te vinden, maar uit de frontberichten in 1943-1944 kon toch worden afgeleid dat het de Duitsers in die periode niet voor de wind ging.
Drents drukwerk
Meppel heeft een grote rol gespeeld bij de vervaardiging en verspreiding van verzetslectuur. Er was een sterke band tussen de drukkers en leden van de Knokploeg Meppel. Eén van de belangrijkste kranten die een tijdlang werd gedrukt in Meppel was Trouw. Deze krant verscheen voor het eerst begin 1943 en werd in februari van dat jaar voor het eerst in Meppel gedrukt.
Lees ook: De Meppeler Knokploeg in beeld
Tijdens de oorlog had Trouw zo'n zestig regionale en lokale edities en een groot verspreidingsgebied. In 1944 werkten er ongeveer vierduizend mensen voor de krant. Van hen hebben 112 hun werkzaamheden voor de krant met de dood moeten bekopen. Na de oorlog is de krant blijven bestaan als landelijk dagblad.
Vervalsing
Deze foto van drukkerij Veenstra & de Vries is waarschijnlijk na de oorlog in scene gezet om een idee te geven hoe het vervaardigen in zijn werk ging. Het is niet bekend welke personen zijn afgebeeld.
