Groep Joodse gevangenen mogelijk spion voor nazi's in kamp Westerbork

Volgens Herinneringscentrum Kamp Westerbork is een groep Joodse gevangenen in kamp Westerbork tijdens de Tweede Wereldoorlog mogelijk ingezet als spion van de nazi's.

Het zou gaan om een groep van ongeveer vijftien personen, waarvan een aantal voor de oorlog lid was van de NSB. Dat blijkt uit onderzoek voor de website bevrijdingsportretten.nl.

Spionnen

Hoofd van de 'spionagedienst' in kamp Westerbork zou de Duits-Joodse vluchteling Heinz Todtmann zijn geweest. De groep Joodse NSB’ers zou in opdracht van de Sicherheitsdienst in Amsterdam en Den Haag naar kamp Westerbork zijn gezonden om andere gevangenen in de gaten te houden. Volgens het Herinneringscentrum werd opmerkelijk genoeg een deel van deze 'spionnen' na ontdekking door de Duitse kampcommandant Albert Konrad Gemmeker, gearresteerd en op transport gesteld.

Todtmann

Vanwege een verleden als journalist en het feit dat hij bij zijn geboorte in 1908 gedoopt was, werd Todtmann in 1942 tot persoonlijk adjudant van Gemmeker benoemd. Joden die een vorm van het christelijke geloof aanhingen werden in kamp Westerbork bevoordeeld.

In de twee jaar die volgden zou hij zijn dubbelrol als spion hebben gespeeld. In 1944 viel Todtmann uit de gratie bij Gemmeker, maar hij werd niet op transport gesteld. Op 12 april 1945 werd Todtmann door de Canadese bevrijders in hechtenis genomen. Drie jaar later bevond hij zich in Duitsland in een gevangenenkamp voor opgepakte nazi's. Todtmann overleed in 1974 op 66-jarige leeftijd.

Bevrijdingsportretten

Het bevrijdingsportret van Todtmann en honderden andere in kamp Westerbork bevrijde gevangenen kan worden bekeken op bevrijdingsportretten.nl. Op de website zijn korte biografieën van overlevenden van kamp Westerbork verzameld; geschreven, gefilmd, als audioportret of bijvoorbeeld in een kunstzinnige verwerking.

Aan de bevrijdingsportretten werkten nabestaanden, scholieren, kunstenaars, auteurs en overlevenden van kamp Westerbork mee. Onder anderen Jeroen Krabbé, Ad van Liempt, Pauline Slot, Saskia Goldschmidt en Rene Diekstra leverden een bijdrage.