De glas-in-loodramen uit de voormalige synagoge aan de Groningerstraat in Assen hebben eindelijk een definitieve bestemming gevonden. Na bijna tachtig jaar en vele omzwervingen hangen ze nu in de synagoge van het Nationaal Holocaust Monument Yad Vashem in Jeruzalem. De glas-in-loodramen zijn in 1932 ontworpen en gemaakt door twee Assenaren: de Joodse architect Van Oosten en glazenier Van Hoorn.

In 1951 werd de Asser synagoge, die ondanks de oorlog overeind was gebleven, verkocht aan de protestantse gemeente. "Dat gebeurde omdat vlak na de Tweede Wereldoorlog relatief weinig Joden naar Assen waren teruggekeerd om nog van een gemeenschap te kunnen spreken", vertelt Marjory Visser, voorzitter van de Stichting Struikelstenen Assen. "Maar de verkoop van de synagoge vond alleen onder de voorwaarde plaats dat de ramen bewaard moesten blijven."

In goede staat

In de jaren 70 lukte het om een aantal ramen te demonteren, die naar Israel werden vervoerd. "Daar zijn ze eerst terechtgekomen in een gemeenschapshuis van de dochter van architect Van Oosten. Zij was uit de oorlog de enige overlevende van dat gezin", weet Visser. Van de zes ramen die er aanvankelijk waren, zijn nog twee in originele staat. "En volgens mijn informatie zijn die twee ramen nog in een goede staat. Ze zijn gerestaureerd en als ik nu naar foto's van die ramen kijk, zie je het licht er prachtig doorheen schijnen. Alle onderdelen lijkt intact."

"Op het ene raam zie je een loofhut staan, een symbool van het Oude Testament. Op het andere raam zie je een ramshoorn. En die heeft ook een symbolische funactie, want de ram werd geofferd door aartsvader Abraham", beschrijft Visser wat er op de twee ramen te zien is. Het had wel even wat voeten in de aarde voordat de ramen in het huidige Joodse gebedshuis geplaatst konden worden. "Ze hebben jarenlang in een depot gestaan."

'Ramen hebben de Holocaust overleefd'

Het liefst had Visser de ramen op de nieuwe bestemming al met eigen ogen bekeken, maar daar kwam het nog niet van. "Ik ben nog niet in Jeruzalem geweest om te te bekijken, maar hopelijk komt het er nog eens van", zegt ze.

Dat de ramen deze bestemming hebben gekregen, vindt ze erg waardevol. "Ze hebben de Holocaust overleefd. En dat is extra bijzonder met de wetenschap dat ze zijn geplaatst in het officiële Israëlische herdenkingscentrum voor de Joodse slachtoffers van de Holocaust."