Tussen 3 en 5 oktober 1942 werd Kamp Westerbork enkele dagen overspoeld met dwangarbeiders en opgepakte gezinsleden, na het sluiten van Joodse werkkampen.
Precies 77 jaar later, op 3 oktober 2019, kreeg Herinneringscentrum Kamp Westerbork een rijk archief met herinneringen uit de kampen overhandigd.
Stichting Joodse Werkkampen Friesland en Drenthe heeft het gehele archief overgedragen aan het Herinneringscentrum. Het gaat om schilderijen, foto's en gebruiksvoorwerpen, zoals zeep. De stichting is er niet in geslaagd om een museum te realiseren met de collectie en hoopt dat de spullen een waardevolle plek in het centrum krijgen.
Geen vakantieoord
Niek van der Oord zocht de afgelopen twintig jaar naar voorwerpen en verhalen uit de werkkampen. "Het was zeker geen vakantieoord", zegt Van der Oord met gevoel voor understatement over onder meer het werkkamp in Vledder. Joodse arbeiders werkten daar op het land en verbleven in barakken en sliepen op britsen. "Het begon allemaal met de Joodse werkkampen. Die waren het voorportaal voor Kamp Westerbork en de vernietigingskampen in het Oosten."
"Als je weet hoe het afloopt in kampen als Auschwitz en Sobibor, kun je zeggen dat het hier nog redelijk prettig was. De mensen hadden veel vrijheid, ze moesten wel hard werken maar er was geen Duitse leiding. Het was allemaal Nederlandse leiding."
Tekst gaat verder onder de foto
Niek van der Oord deed onderzoek naar de werkkampen (foto: RTV Drenthe/Serge Vinkenvleugel)
Uit de vergetelheid
Toen de Duitsers besloten de werkkampen te sluiten werd Westerbork dus overstroomd met Joodse arbeiders. Van der Oord probeert de werkkampen uit de vergetelheid te halen. Daarbij stuit hij op bijzondere voorwerpen en verhalen. "Ik was een keer in Vledderveen bij een man die iets kon vertellen over Joodse werkkampen", vertelt Van der Oord. "Zijn vader had Joodse arbeiders geholpen. Hij loopt op gegeven moment naar de schoorsteenmantel en pakt een ouderwets klokje. Hij zei: 'Dit klokje heeft mijn vader vlak voor de ontruiming in van het werkkamp in Vledder (in nacht van 2 op 3 oktober, red.) gekregen'. De Joodse man wilde dat de man uit Vledder het klokje voor hem bewaarde tot na de oorlog. Hij keerde nooit terug."
Het klokje is een van de voorwerpen die vanaf vandaag in bezit is van het Herinneringscentrum. "De spullen moeten voor de toekomst behouden blijven. We waren al lang partner van Westerbork. We weten dat het daar in goede handen is, te meer omdat voormalig Kamp Westerbork in de nieuwe omgeving aandacht gaat schenken aan de werkkampen."
