Haar familie streed jaren voor een blijk van waardering. Veertig jaar na haar overlijden kreeg ze op 20 september 2017 officieel erkenning: er is een pad vernoemd naar Jacoba Omvlee.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de Drentse Jacoba Omvlee vier Joodse onderduikers in huis. De weduwe moest daarnaast ook nog voor haar acht kinderen zorgen. Zo iemand verdient een onderscheiding, vinden haar kleinkinderen. Maar pas na haar dood kreeg ze erkenning voor haar daden.

Jacoba Omvlee

Kleinzoon Jan groeide op in de boerderij in Zuidbarge waar zijn grootmoeder Jacoba ook woonde. Hij heeft veel herinneringen aan haar. "Opoe was een klein vrouwtje, maar ze was heel kordaat. Ze was de baas", vertelt Jan Omvlee. "Door de positie waarin zij zat, was dat ook wel nodig."

Daarmee doelt Jan erop dat de echtgenoot van Jacoba op 37-jarige leeftijd overleed. Het was een moeilijke periode, zeker toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. "Mijn opoe kwam in de winkel van de familie Ten Brink en daar trof ze mevrouw Ten Brink in paniek aan", vertelt Jan. "De oudste zoon zat in een werkkamp van de Duitsers en had een brief geschreven naar zijn familie. In de kantlijn stond in het Hebreeuws geschreven: 'zorg dat je weggaat'. Toen zei Opoe dan komen jullie maar bij mij."

Uiteindelijk verbleven vier Joodse onderduikers in het huis van Jacoba Omvlee. "Ik denk dat ze zich op dat moment niet besefte wat de consequenties waren..."

Jacoba de film

De kleinzoon van de familie Ten Brink maakte een film over het leven van Jacoba Omvlee. De kleinkinderen van Jacoba figureerden hierin. "Mijn zus, twee broers van mij en ik speelden in de film de rol van de Joden. Als je daar dan mee bezig bent, gaat het ineens heel erg leven. Je zit dan ook in het kleine kamertje boven en je zit dan ook in die schuilplaats..."

Erkenning

In 1977 overleed Jacoba Omvlee. Terwijl ze in leven was, heeft ze nooit een blijk van waardering gehad van de Nederlandse overheid. Haar familie betreurt dat. Jan: "De overheid bleef wat ons betreft wel erg in gebreke, ze heeft nooit via de officiële weg een blijk van waardering gehad."

Na haar dood heeft ze wel verscheidene onderscheidingen gekregen: het verzetsherdenkingskruis en een Yad Vashem-onderscheiding. Haar familie heeft deze in ontvangst genomen. Veertig jaar na haar overlijden is er ook een pad naar haar vernoemd: het Jacoba Omvleepad. Deze loopt naar de molen die jaren in het bezit is geweest van de familie Omvlee.

Het straatbord is door haar kleindochters onthuld.


Jacoba Omvlee zittend op de eerste rij (foto: Jan Omvlee)